Digesta vel Pandectae – Liber L

(… Testi Latini – felicemassaro.it)

Paulus libro 62 ad edictum

Quod quis dum servus est egit, proficere libero facto non potest.

50.17.147

Gaius libro 24 ad edictum provinciale

Semper specialia generalibus insunt.

50.17.148

Paulus libro 16 brevis edicti

Cuius effectus omnibus prodest, eius et partes ad omnes pertinent.

50.17.149

Ulpianus libro 67 ad edictum

Ex qua persona quis lucrum capit, eius factum praestare debet.

50.17.150

Ulpianus libro 68 ad edictum

Parem esse condicionem oportet eius, qui quid possideat vel habeat, atque eius, cuius dolo malo factum sit, quo minus possideret vel haberet.

50.17.151

Paulus libro 64 ad edictum

Nemo damnum facit, nisi qui id fecit, quod facere ius non habet.

50.17.152

Ulpianus libro 69 ad edictum

pr. Hoc iure utimur, ut quidquid omnino per vim fiat, aut in vis publicae aut in vis privatae crimen incidat.

1. Deicit et qui mandat.

2. In maleficio ratihabitio mandato comparatur.

3. In contractibus, quibus doli praestatio vel bona fides inest, heres in solidum tenetur.

50.17.153

Paulus libro 65 ad edictum

Fere quibuscumque modis obligamur, isdem in contrarium actis liberamur, cum quibus modis adquirimus, isdem in contrarium actis amittimus. Ut igitur nulla possessio adquiri nisi animo et corpore potest, ita nulla amittitur, nisi in qua utrumque in contrarium actum est.

50.17.154

Ulpianus libro 70 ad edictum

Cum par delictum est duorum, semper oneratur petitor et melior habetur possessoris causa. Sicut fit, cum de dolo excipitur petitoris: neque enim datur talis replicatio petitori “aut si rei quoque in ea re dolo actum sit”. Illi debet permitti poenam petere, qui in ipsam non incidit.

50.17.155

Paulus libro 65 ad edictum

pr. Factum cuique suum, non adversario nocere debet.

1. Non videtur vim facere, qui iure suo utitur et ordinaria actione experitur.

2. In poenalibus causis benignius interpretandum est.

50.17.156

Ulpianus libro 70 ad edictum

pr. Invitus nemo rem cogitur defendere.

1. Cui damus actiones, eidem et exceptionem competere multo magis quis dixerit.

2. Cum quis in alii locum successerit, non est aequum ei nocere hoc, quod adversus eum non nocuit, in cuius locum successit.

3. Plerumque emptoris eadem causa esse debet circa petendum ac defendendum, quae fuit auctoris.

4. Quod cuique pro eo praestatur, invito non tribuitur.

50.17.157

Ulpianus libro 71 ad edictum

pr. Ad ea, quae non habent atrocitatem facinoris vel sceleris, ignoscitur servis, si vel dominis vel his, qui vice dominorum sunt, veluti tutoribus et curatoribus obtemperaverint.

1. Semper qui dolo fecit, quo minus haberet, pro eo habendus est, ac si haberet.

2. In contractibus successores ex dolo eorum, quibus successerunt, non tantum in id quod pervenit, verum etiam in solidum tenentur, hoc est unusquisque pro ea parte qua heres est.

50.17.158

Gaius libro 26 ad edictum provinciale

Creditor, qui permittit rem venire, pignus dimittit.

50.17.159

Paulus libro 70 ad edictum

Non ut ex pluribus causis deberi nobis idem potest, ita ex pluribus causis idem possit nostrum esse.

50.17.160

Ulpianus libro 76 ad edictum

pr. Aliud est vendere, aliud vendenti consentire.

1. Refertur ad universos, quod publice fit per maiorem partem.

2. Absurdum est plus iuris habere eum, cui legatus sit fundus, quam heredem aut ipsum testatorem, si viveret.

50.17.161

Ulpianus libro 77 ad edictum

In iure civili receptum est, quotiens per eum, cuius interest condicionem non impleri, fiat quo minus impleatur, perinde haberi, ac si impleta condicio fuisset. Quod ad libertatem et legata et ad heredum institutiones perducitur. Quibus exemplis stipulationes quoque committuntur, cum per promissorem factum esset, quo minus stipulator condicioni pareret.

50.17.162

Paulus libro 70 ad edictum

Quae propter necessitatem recepta sunt, non debent in argumentum trahi.

50.17.163

Ulpianus libro 55 ad edictum

Cui ius est donandi, eidem et vendendi et concedendi ius est.

50.17.164

Paulus libro 51 ad edictum

Poenalia iudicia semel accepta in heredes transmitti possunt.

50.17.165

Ulpianus libro 53 ad edictum

Cum quis possit alienare, poterit et consentire alienationi. Cui autem donare non conceditur, probandum erit nec, si donationis causa consenserit, ratam eius voluntatem habendam.

50.17.166

Paulus libro 48 ad edictum

Qui rem alienam defendit, numquam locuples habetur.

50.17.167

Paulus libro 49 ad edictum

pr. Non videntur data, quae eo tempore quo dentur accipientis non fiunt.

1. Qui iussu iudicis aliquid facit, non videtur dolo malo facere, qui parere necesse habet.

50.17.168

Paulus libro primo ad Plautium

pr. Rapienda occasio est, quae praebet benignius responsum.

1. Quod factum est cum in obscuro sit, ex affectione cuiusque capit interpretationem.

50.17.169

Paulus libro secundo ad Plautium

pr. Is damnum dat, qui iubet dare: eius vero nulla culpa est, cui parere necesse sit.

1. Quod pendet, non est pro eo, quasi sit.

50.17.170

Paulus libro tertio ad Plautium

Factum a iudice, quod ad officium eius non pertinet, ratum non est.

50.17.171

Paulus libro quarto ad Plautium

Nemi ideo obligatur, quia recepturus est ab alio quod praestiterit.

50.17.172

Paulus libro quinto ad Plautium

pr. In contrahenda venditione ambiguum pactum contra venditorem interpretandum est.

1. Ambigua autem intentio ita accipienda est, ut res salva actori sit.

50.17.173

Paulus libro sexto ad Plautium

pr. In condemnatione personarum, quae in id quod facere possunt damnantur, non totum quod habent extorquendum est, sed et ipsarum ratio habenda est, ne egeant.

1. Cum verbum “restituas” lege invenitur, etsi non specialiter de fructibus additum est, tamen etiam fructus sunt restitendi.

2. Unicuique sua mora nocet. quod et in duobus reis promittendi observatur.

3. Dolo facit, qui petit quod redditurus est.

50.17.174

Paulus libro octavo ad Plautium

pr. Qui potest facere, ut possit condicioni parere, iam posse videtur.

1. Quod quis si velit habere non potest, id repudiare non potest.

50.17.175

Paulus libro 11 ad Plautium

pr. In his, quae officium per liberas fieri personas leges desiderant, servus intervenire non potest.

1. Non debeo melioris condicionis esse, quam auctor meus, a quo ius in me transit.

50.17.176

Paulus libro 13 ad Plautium

pr. Non est singulis concedendum, quod per magistratum publice possit fieri, ne occasio sit maioris tumultus faciendi.

1. Infinita aestimatio est libertatis et necessitudinis.

50.17.177

Paulus libro 14 ad Plautium

pr. Qui in ius dominiumve alterius succedit, iure eius uti debet.

1. Nemo videtur dolo exsequi, qui ignorat causam, cur non debeat petere.

50.17.178

Paulus libro 15 ad Plautium

Cum principalis causa non consistat, plerumque ne ea quidem, quae sequuntur, locum habent.

50.17.179

Paulus libro 16 ad Plautium

In obscura voluntate manumittentis favendum est libertati.

50.17.180

Paulus libro 17 ad Plautium

Quod iussu alterius solvitur, pro eo est, quasi ipsi solutum esset.

50.17.181

Paulus libro primo ad Vitellium

Si nemo subiit hereditatem, omnis vis testamenti solvitur.

50.17.182

Paulus libro tertio ad Vitellium

Quod nullius esse potest, id ut alicuius fieret, nulla obligatio valet efficere.

50.17.183

Marcellus libro tertio digestorum

Etsi nihil facile mutandum est ex sollemnibus, tamen ubi aequitas evidens poscit, subveniendum est.

50.17.184

Celsus libro septimo digestorum

Vani timoris iusta excusatio non est.

50.17.185

Celsus libro octavo digestorum

Inpossibilium nulla obligatio est.

50.17.186

Celsus libro 12 digestorum

Nihil peti potest ante id tempus, quo per rerum naturam persolvi possit: et cum solvendi tempus obligationi additur, nisi eo praeterito peti non potest.

50.17.187

Celsus libro 16 digestorum

Si quis praegnatem uxorem reliquit, non videtur sine liberis decessisse.

50.17.188

Celsus libro 17 digestorum

pr. Ubi pugnantia inter se in testamento iuberentur, neutrum ratum est.

1. Quae rerum natura prohibentur, nulla lege confirmata sunt.

50.17.189

Celsus libro 13 digestorum

Pupillus nec velle nec nolle in ea aetate nisi adposita tutoris auctoritate creditur: nam quod animi iudicio fit, in eo tutoris auctoritas necessaria est.

50.17.190

Celsus libro 24 digestorum

Quod evincitur, in bonis non est.

50.17.191

Celsus libro 33 digestorum

Neratius consultus, an quod beneficium dare se quasi viventi caesar rescripserat, iam defuncto dedisse existimaretur, respondit non videri sibi principem, quod ei, quem vivere existimabat, concessisset, defuncto concessisse: quem tamen modum esse beneficii sui vellet, ipsius aestimationem esse.

50.17.192

Marcellus libro 29 digestorum

pr. Ea, quae in partes dividi non possunt, solida a singulis heredibus debentur.

1. In re dubia benigniorem interpretationem sequi non minus iustius est quam tutius.

50.17.193

Celsus libro 38 digestorum

Omnia fere iura heredum perinde habentur, ac si continuo sub tempus mortis heredes exstitissententiarum

50.17.194

Modestinus libro sexto differentiarum

Qui per successionem quamvis longissimam defuncto heredes constiterunt, non minus heredes intelleguntur, quam qui principaliter heredes existunt.

50.17.195

Modestinus libro septimo differentiarum

Expressa nocent, non expressa non nocent.

50.17.196

Modestinus libro octavo regularum

Privilegia quaedam causae sunt, quaedam personae. et ideo quaedam ad heredem transmittuntur, quae causae sunt: quae personae sunt, ad heredem non transeunt.

50.17.197

Modestinus libro singulari de ritu nuptiarum

Semper in coniunctionibus non solum quid liceat considerandum est, sed et quid honestum sit.

50.17.198

Iavolenus libro 13 ex Cassio

Neque in interdicto neque in ceteris causis pupillo nocere oportet dolum tutoris, sive solvendo est sive non est.

50.17.199

Iavolenus libro sexto epistularum

Non potest dolo carere, qui imperio magistratus non paruit.

50.17.200

Iavolenus libro septimo epistularum

Quotiens nihil sine captione investigari potest, eligendum est quod minimum habeat iniquitatis.

50.17.201

Iavolenus libro decimo epistularum

Omnia, quae ex testamento proficiscuntur, ita statum eventus capiunt, si initium quoque sine vitio ceperint.

50.17.202

Iavolenus libro 11 epistularum

Omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subverti posset.

50.17.203

Pomponius libro octavo ad Quintum Mucium

Quod quis ex culpa sua damnum sentit, non intellegitur damnum sentire.

50.17.204

Pomponius libro 28 ad Quintum Mucium

Minus est actionem habere quam rem.

50.17.205

Pomponius libro 39 ad Quintum Mucium

Plerumque fit, ut etiam ea, quae nobis abire possint, proinde in eo statu sint, atque si non essent eius condicionis, ut abire possententiarum et ideo quod fisco obligamus, et vindicare interdum et alienare et servitutem in praedio imponere possumus.

50.17.206

Pomponius libro nono ex variis lectionibus

Iure naturae aequum est neminem cum alterius detrimento et iniuria fieri locupletiorem.

50.17.207

Ulpianus libro primo ad legem Iuliam et Papiam

Res iudicata pro veritate accipitur.

50.17.208

Paulus libro tertio ad legem Iuliam et Papiam

Non potest videri desisse habere, qui numquam habuit.

50.17.209

Ulpianus libro quarto ad legem Iuliam et Papiam

Servitutem mortalitati fere comparamus.

50.17.210

Licinius libro secundo regularum

Quae ab initio inutilis fuit institutio, ex postfacto convalescere non potest.

50.17.211

Paulus libro 69 ad edictum

Servus rei publicae causa abesse non potest.